heymypet
Kedinin dünyaya hükmetme planları olup olmadığını sürekli olarak merak ediyor olsan da, salladığın oyuncağı düzenli olarak takip edip etmediğini veya etrafındaki aktiviteleri dikkatle görmezden gelip gelmediğini merak ediyorsan, kedinin ruh halini ve davranışlarını bilirsin. Kediler kuduz olunca, bu tanıdık özellikleri bir anda değiştirir.
Kuduz, memelilerin beynini ve omuriliğini etkileyen, bazen kitaplarda ve filmlerde tasvir edilen korkutucu “deli köpek” saldırganlığına yol açan viral bir hastalıktır. Aynı zamanda, yaban hayatı anlamına gelen zoonotik bir hastalıktır. Evcil kedi ve köpeklerin yanı sıra insanlara da bulaştırılma ihtimali vardır.
Kuduz “deli köpekler”, gerekli aşılama sayesinde Amerika Birleşik Devletleri’nde tarihe karışıyor. Bugün, kedilerde kuduz nadirdir. Ancak kediler, enfekte olan en yaygın evcil tür olarak köpekleri geride bırakmıştır.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine hayvanlarda kuduz raporlarının yüzde 90’ından fazlası yaban hayatıdır (yarasalar, rakunlar, kokarcalar, tilkiler, vb.). Yaban hayatı veya başıboş hayvanlarla temas eden evcil hayvanlar hala risk altındadır.
Aşılama çok önemlidir. Kuduza maruz kalmanın sonuçları hoş değildir.
Kedinin veya yavru kedinin kuduz olduğundan veya bu ölümcül hastalığa yakalandığından endişeleniyorsan, enfeksiyon belirtilerini, kedileri koruyan aşıları ve insanların enfekte bir kediden kuduz olup olmadığını tam olarak öğren.
Kediler Nasıl Kuduz Olur?
Kuduz genellikle enfekte bir hayvanın ısırması ile bulaşır. Ayrıca tükürük (diyelim ki ağzına bir miktar geldi) veya açık bir yara yoluyla da bulaşır. Kedi tırmalamasından kuduz olma ihtimali çok düşüktür. Ancak kediler patilerini yaladıkları için bu mümkündür.
Yaban hayatı en yaygın kuduz taşıyıcıları olduğundan, zamanlarının bir kısmını veya tamamını dışarıda geçiren ev kedileri en büyük risk altındadır. Ancak evdeki kediler de tamamen güvende değildir. Kediler bazen kaçar. Bu yüzden çok dikkatli ol. Evine sokaktan bir veteriner kontrolünden geçirmeden hayvan getirmemen de önemli.
Sahipsiz kediler aynı zamanda kuduz virüsü için bir rezervuar konakçı görevi görür. Vahşi kedi savunucuları ve veterinerler, kuduz enfeksiyonlarında sahipsiz kedilerin ne kadar sorun olduğunu tartışıyorlar.
Bir kedinin kuduza yakalanması nadirdir. Ancak aşılanmamış kediler için sonuç korkunçtur. Bu nedenle aşılar ve destekleyici aşılar kanunen zorunludur.
Bir Kedide Kuduz Belirtileri
Kuduz hemen ortaya çıkmaz. Kedilerde kuduz, haftalardan bir yıla kadar herhangi bir yerde uzun bir kuluçka süresine sahiptir. Kuduz bulaşmış bir kedi, belirtiler ortaya çıkmaya başladığında sadece birkaç gün yaşar. Bu nedenle aşılanmamış bir kedide aşağıdaki yaygın semptomlara dikkat etmen önemlidir.
Ani Davranış Değişiklikleri
Kediciğin farklı mı davranıyor? İştahsızlık, korku veya sinirlilik belirtileri, daha sık ses çıkarma veya heyecanlanma gibi ani davranış değişikliklerine dikkat et.
Sosyallikteki Değişiklikler
Önceden arkadaş canlısı bir kedi yalnızlık arıyor veya daha önce mesafeli bir kedi şaşırtıcı derecede sevecen oluyorsa kedini veterinerine götür.
“Deli Köpek” Saldırganlığı
Yıllardır kitaplarda ve filmlerde gösterilen enfekte bir köpeğin saldırganlığı, kuduzlu kedilerde de ortaya çıkar. Kuduz kediler sebepsiz yere hırçınlaşır, kaşınır veya ısırır. İnsanlara karşı önceki korkularını kaydederler. Bir kedinin gözlerinde herhangi bir kuduz belirtisi görülmez.
Felç
Hastalığın sonraki aşamalarında, bir kedi nöbet geçirir, kasların kontrolünü ve yutma yeteneğini kaybeder. Sonunda, kedinin boğazı, çeneleri ve uzuvları felç olur ve ardından ölüm meydana gelir.
Kedilerde Kuduz Teşhisi ve Tedavisi
Sonuç olarak, güvenlik teşhisten önce gelir. Kuduz insanlar için tehlikelidir ve evcil hayvanlar için ölümcüldür. Kedinin vahşi bir hayvan tarafından ısırıldığından şüpheleniyorsan, kedine dokunmadan önce eldiven giy ve hemen veterinerini ara.
Kedini ısıran vahşi hayvanın nerede olduğunu bilsen bile, özellikle garip davranıyorsa (saldırganlık, nöbetler) o hayvanı tutmaya veya yakalamaya çalışma. En kısa sürede ilgili birimleri ara ve mümkün olduğu kadar fazla bilgi sağlayarak işi halletmelerine yardımcı ol.
Kedilerde kuduz teşhisi zordur. Ne yazık ki, kuduz testi yapmanın tek yolu, ölmüş bir hayvandan alınan beyin dokusunun analizidir. Bir veteriner, kedinle savaşan veya ısırmış olma olasılığı bulunan enfekte hayvandan alınan dokuyu kullanır.
Kedin kuduz belirtileri gösteriyorsa ve diğer hayvan yakalanmışsa, veteriner veya yerel yetkililer muhtemelen vahşi hayvana ötenazi uygulayacak ve beyin dokusunu kalifiye bir laboratuvara incelettirecektir.
Test pozitifse ve kedin kuduz aşısı olmamışsa, maalesef kedine de ötenazi yapılması şiddetle tavsiye edilir. Aşılanmamış kuduz bir kediyi tedavi etmek için herhangi bir çare yoktur. Kedine ötenazi yaptırmayı reddedersen, kedi en az dört ay boyunca insan veya hayvan teması olmaksızın katı bir izolasyona tabi tutulacaktır. Karantina sırasında kuduz belirtileri görülmediği sürece serbest bırakılmadan önce kuduz aşısı yapılacaktır.
Enfekte hayvan üzerinde yapılan test pozitifse ve kedin aşılanmışsa, kedinin destekleyici aşıya ihtiyacı olacaktır. Ayrıca onu 45 gün boyunca yakından gözlemlemen gerekecektir.
Unutmayın, hiçbir tedavi kedilerde kuduza çare olmaz. Belirtiler göründüğünde, hastalık ölümcül olacaktır. Kuduz olduğundan şüphelenilen veya doğrulanan bir hayvan tarafından ısırılan insanlar, yara bakımı, ısırık yarasına kuduz antikor enjeksiyonları ve haftalar boyunca aşı dozları alırlar. Uygun maruziyet sonrası bakım, insanlarda hayatta kalmayı neredeyse garanti eder. Maalesef kediler o kadar şanslı değil.
Kuduz Nasıl Önlenir?
Kedilerde kuduzun tedavisi olmadığından, korumak için yapacağın en önemli şey aşıdır. İçeride veya dışarıda, genç veya yaşlı her kedinin kuduz aşısı olması gerekir. Yavru kediler 12 haftalıkken aşılanabilir. Piyasadaki kedi kuduz aşısı markaları arasındaki farklılıklar nedeniyle, veteriner bir veya birkaç çeşit önerebilir.
Kedin İçin Kuduz Aşısı Seçme
Kedini kuduzdan korumanın en iyi yolu aşılarını güncel tutmaktır. Farklı programlarda uygulanan farklı aşılarla, senin ve kedinin yaşam tarzı ve ihtiyaçları için en uygun aşı seçeneğini bulduğundan emin ol. Kedin için kuduz aşısı seçerken bu hususları aklında bulundur:
Aşı Zamanlaması
Bazı kuduz aşıları yılda bir kez yapılır. Diğerleri bir yıl sonra bir güçlendirici ile uygulanır. Ancak daha sonra her üç yılda bir başka aşılar yapılır. Yasalara, üretici tavsiyelerine ve veterinerinin rehberliği ile, kedin için hangi aşının doğru olacağını belirlenir. Başlangıç maliyeti bir yıllık aşıdan daha fazla olsa da, üç yıllık aşıları öneriliyor.
Kuduz Aşılarının Süresi
Bir yıllık aşılar da var, üç yıllık aşılar da. Önerilen üç yıllık aşılardır. Çünkü süresi daha uzun ve yavrunun biraz daha uzun bir süreçte güvende olacağını bilmek sana iyi hissettirecektir.
Olası Yan Etkiler
Bazı eski aşılar, kedinin aşıya karşı bağışıklık tepkisini artırmaya yardımcı olabilecek “adjuvanlar” içerir. Daha yeni aşılar, adjuvanları dışarıda bırakır çünkü çok az sayıda kedi, eski aşıları aldıkları bölgede şişlik veya büyüme (kedi enjeksiyon bölgesi sarkomu) yaşamıştır.
Ev Kedilerinde Kuduz Riski Daha Az Olabilir
Kedi sahipleri ve veterinerler, evcil kedilerin kesinlikle içeride tutulması gerekip gerekmediği konusunda hemfikir olmayabilirler. Ancak kedini içeride tutmanın, onu kuduz taşıyan sokak hayvanlarından korumaya yardımcı olacağına şüphe yoktur.
Arabalar ve parazitler evcil kedilere zarar verir ve onları öldürebilir. Kedin için zenginleştirici iç ortamlar yaratman güzel olacaktır. Kedinin açık havada vakit geçirmesini istiyorsan güvenli bir yerde senin gözetimin altında bunu gerçekleştirebilirsin.
Sen ve kedin dünyayı (ya da kanepeyi!) birlikte keşfetmeye nasıl karar verirsen ver, kedini kuduz aşıları konusunda güncel tutmak konusunda kedinin veterineriyle konuşmayı unutma. Onu güvende tutma konusunda uzman tavsiyesi verecek ve hatta onu dışarıda kuduz riskine girmeden mutlu ve sağlıklı tutacak iç mekan aktiviteleri için eğlenceli fikirleri bile olacaktır.
